Ο θάνατος ενός κομπάρσου

Ανάμεσα στα διάφορα νέα της προηγούμενης εβδομάδας, αυτά που εμφανίζονται και διαρκούν όσο η ανάγνωση του τίτλου τους, μια είδηση μου τράβηξε την προσοχή: «Πέθανε ο Γκάνθερ από τη σειρά τα φιλαράκια». Οι λόγοι που κάτι τέτοιο μου συνέβη μου φαίνονται ακόμη αδιευκρίνιστοι. Δεν είμαι οπαδός της σειράς, δεν με ενδιαφέρουν οι διαδικτυακοί επικήδειοι, ούτε οι ειδήσεις που αντιγράφονται ξανά και ξανά για να τραβήξουν μερικά κλικ παραπάνω.

Είναι ίσως αυτή η αφόρητη συρρίκνωση του βίου, εκεί όπου η έκταση έχει το ίδιο μήκος με τη δημοφιλία. Ένας ηθοποιός που κανείς δεν θυμάται το πραγματικό του όνομα (James Michael Tyler λεγόταν αλλά και εγώ μόλις τώρα το κοίταξα), που κανείς δεν θυμάται για κανέναν άλλο λόγο παρά για έναν ρόλο κομπάρσου σε μια γερασμένη δημοφιλή σειρά. Γίνεται η ζωή κάποιου να συνοψιστεί έτσι; Με ποιο δικαίωμα μια είδηση περιορίζει την ανθρώπινη ύπαρξη στα ελάχιστα αυτά στοιχεία που μας παραμένουν οικεία και μας ειδοποιεί για την λήξη της; Ποιος είναι αυτός που μας καλεί να θρηνήσουμε ακόμη και με το ελάχιστο άκουσμα μιας είδησης; Τι είναι αυτή η κουλτούρα που ηδονίζεται να αποχαιρετά αλλά αδιαφορεί για οτιδήποτε ζωντανό;

Σκέφτομαι τον ηθοποιό, αυτόν που όλες οι πρόχειρες ειδήσεις αποχαιρέτησαν ως Γκάνθερ. Για δέκα χρόνια εξόριστος σε έναν ρόλο λίγο πιο σύνθετο από αυτόν των σκηνικών της σειράς. Ουσιαστικά ανώνυμος, χωρίς καμία ευκαιρία, παρά μόνο τις περιστασιακές κωμικές υπενθυμίσεις της παρουσίας του. Και όμως αυτός ο άνθρωπος είναι νεκρός. Αν το μέγεθος της ζωής συρρικνώνεται τόσο απότομα τότε τι γίνεται με το μέγεθος του θανάτου;

Να περνάς τη ζωή στο παρασκήνιο. Δίπλα σε ανθρώπους που η φήμη τους μεγαλώνει και η προσωπική ζωή τους γίνεται κοινό κτήμα. Εσύ να συνεχίζεις ήσυχα μια τηλεοπτική ρουτίνα που σε επιβραβεύει για το ελάχιστο. Να ζεις, να μεγαλώνεις, να βιώνεις τα γεγονότα. Η ζωή σου να παίρνει το μέγεθος μιας κανονικής ζωής. Και όμως να έχεις την αίσθηση πως όλα περνάνε στη σκιά. Στο φόντο των γεγονότων που ενδιαφέρουν. Δεν είναι η δική σου ιστορία, δεν θα είναι ποτέ η δική σου ιστορία. Εσύ βρέθηκες εκεί σχεδόν τυχαία. Και η σειρά να συνεχίζει. Και η ζωή να συνεχίζει.

Εσύ να συνεχίζεις ως κομπάρσος. Και όλοι να σε αντιμετωπίζουν ως τέτοιο. Να πιστεύουν πως τα γεγονότα της ζωής σου έχουν την ίδια έκταση με τα λεπτά που παίρνεις στη σειρά. Σαν να παραμένεις κάπου έγκλειστος και απλώς να ζεις τα πέντε λεπτά που σου αντιστοιχούν. Σαν να μην παίρνεις αποφάσεις, απλώς να υπάρχεις για να συμπληρώσεις τις ζωές κάποιων άλλων. Των όμορφων και αστραφτερών, των διαρκώς παρόντων με τις φανταχτερές ζωές τους. Αυτών που ο κόσμος θέλει να δει και να μάθει τις λεπτομέρειες του βίου τους.

Και ύστερα η σειρά να τελειώνει. Αλλά εσύ να μην μπορείς να πετάξεις από επάνω σου το όνομα αυτό που σου είχαν δώσει. Όλοι σε θυμούνται με αυτό, όλοι σε καταλαβαίνουν έτσι. Γιατί ο κόσμος δεν έχει ανάγκη από πραγματικότητα. Έχει ανάγκη από εύκολες διεξόδους, φανταχτερές παύσεις της εύκολης χώνεψης. Εκεί που ο ρόλος σου, ο ρόλος όλων μας είναι αυτός του κομπάρσου.

Και όμως αυτό που οι συντάκτες τέτοιων ειδήσεων δεν αντιλαμβάνονται είναι πως η διαρκής παρουσία σου ήταν αυτή που έδινε νόημα. Η παρουσία ενός πραγματικού ανθρώπου ανάμεσα στα αστραφτερά φθοριούχα χαμόγελα των σταρ, ενός ανθρώπου που δίνει το μέτρο ώστε να οριστούν τα άπιαστα μεγέθη των πρωταγωνιστών. Η κερκόπορτα μέσα από την οποία εισέβαλε το κανονικό ως λαθρεπιβάτης σε μια φανταχτερή ζωή.

Όμως στη ζωή δεν υπάρχουν κομπάρσοι. Υπάρχουν μόνο πρωταγωνιστές. Και αστραφτερές ζωές διαρκούν ελάχιστα, όσο σχεδόν μια πρόποση. Γρήγορα βουλιάζουν στις ρυτίδες τους και αντικαθίστανται από νεότερες βελτιωμένες εκδοχές τους. Αλλά η ζωή, η πραγματική ζωή, έχει τρεις διαστάσεις, σάρκα και φθορά, όνειρα και απελπισία. Συνεχίζει, ακόμα και όταν δεν έχει ενδιαφέρον (κυρίως τότε) και εδώ οι κομπάρσοι είναι οι άλλοι. Χωρίς γέλια κονσέρβα, χωρίς αφηγηματικές απαιτήσεις. Χωρίς φτηνούς αποχαιρετισμούς μικρούς σαν τον τηλεοπτικό χρόνο που μας αντιστοιχεί.

Εδώ η ζωή είναι ολόκληρη. Και εδώ ο θάνατος είναι ένας.

Του Θωμά Τσαλαπάτη στην Εφημερίδα ΕΠΟΧΗ (www.epohi.gr)

Κατηγορίες: [show_post_categories show="category" hyperlink="yes"]