Αλέξης Γρηγορόπουλος, 12 χρόνια μετά: Τι απέγινε η σπίθα της οργής

Ο Υποψήφιος διδάκτορας Kοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης Βασίλης Ρόγγας προσεγγίζει πολλές από τις πτυχές της εξέγερσης του Δεκεμβρίου του 2008.

Ένα βράδυ γιορτής μετατράπηκε μέσα σε ελάχιστα λεπτά της ώρας στο ξεκίνημα μίας νεανικής εξέγερσης που όμοιά της δεν είχε δει η μεταπολιτευτική Ελλάδα.

Ο ειδικός φρουρός Επαμεινώνδας Κορκονέας σκότωσε -εν ψυχρώ- τον 15χρονο Αλέξανδρο Γρηγορόπουλο στα Εξάρχεια εκείνο το Σαββατόβραδο του Δεκεμβρίου και έβαλε το φιτίλι έτσι ώστε να ανάψει μία εξεγερσιακή φλόγα η οποία έφερε σε τρομερά δύσκολη θέση το τότε πολιτικό προσωπικό της χώρας (κυρίως την κυβέρνηση που προς στιγμήν σκέφτηκε να αντιμετωπίσει την κατάσταση ακόμα και με κάθοδο του στρατού στους δρόμους).

Συζητήσαμε με τον Βασίλη Ρόγγα, υποψήφιο διδάκτορα Kοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης, για πολλές από τις πτυχές που αφορούν την εξέγερση του Δεκεμβρίου του 2008 της οποίας η πλήρη ιστορία φυσικά δεν έχει γραφτεί ακόμα. Το κυριότερο συμπέρασμα ήταν ότι οι εξελίξεις που παρακολουθήσαμε όλοι πριν από 12 χρόνια δεν προέκυψαν από το πουθενά και έχουν πολύ βαθύτερες ρίζες από αυτές που ίσως μπορεί να φανταστεί κανείς. Η δολοφονία του Αλέξη από κρατικό όπλο ήταν η αφορμή. Οι αιτίες αποτελούν ακόμα και σήμερα πεδίο έρευνας για τους κοινωνιολόγους, τους ιστορικούς και τους πολιτικούς επιστήμονες.

Ας απαντήσουμε όμως στο πρώτο και βασικό ερώτημα: Τι ήταν ο Δεκέμβρης; “Το δίχως άλλο” τονίζει ο Βασίλης Ρόγγας “ήταν μία τυπική εξέγερση με την έννοια ότι είχε όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά που ορίζουν την εξέγερση. Βρέθηκε παντού και απλώθηκε σ’ όλη την Ελλάδα, ακόμα και σε περιοχές οι οποίες δεν ήταν συνηθισμένες σε έντονη κινηματική δραστηριότητα. Περιείχε συγκεντρώσεις, διαδηλώσεις αλλά περιείχε και βία”.

Η γενιά που πρωταγωνίστησε και όρισε τα γεγονότα των ημερών δεν ήταν άλλη από την γενιά των 700 ευρώ. Η μετέπειτα μνημονιακή εποχή της πολύ μεγάλης και βαθιάς οικονομικής κρίσης έσπρωξε τους αγώνες της συγκεκριμένης γενιάς πιο βαθιά στην ιστορία με συνέπεια σήμερα να μην μνημονεύονται όσο ίσως θα τους άξιζε. Εκείνη η γενιά όμως είχε συνειδητοποιήσει κάτι πολύ σημαντικό και πάλεψε να το αλλάξει από πολλά μετερίζια.

“Αντιλαμβανόμασταν πράγματι ότι ήμασταν μία γενιά η οποία, για πρώτη, ίσως, φορά, δεν θα εξασφάλιζε ένα επίπεδο ζωής που θα έφτανε αυτό των γονιών μας. Η γενιά αυτή δοκιμάστηκε και πέτυχε κινηματικά στον αγώνα για την προάσπιση του δημόσιου χαρακτήρα της τριτοβάθμιας παιδείας το 2006-2007. Στις συγκεκριμένες κινητοποιήσεις έλαβαν μέρος αρκετές χιλιάδες νέου κόσμου. Διαμόρφωσαν ένα μεγάλο κίνημα που τους έδωσε υλικά για να κοιτάξουν τον κόσμο μ’ έναν άλλο, διαφορετικό τρόπο” υπογραμμίζει ο Ρόγγας.

Ωστόσο, πέρα από το κίνημα του 2006-2007, ο Δεκέμβρης είχε και βαθύτερες ρίζες που πήγαιναν πίσω μέχρι το 2001 και στην έναρξη της δράσης του κινήματος κατά της παγκοσμιοποίησης που και στην Ελλάδα μας είχε πολύ μεγάλη, για τα δεδομένα της χώρας, απήχηση. Αλλωστε η Αθήνα διοργάνωσε και φιλοξένησε το 2006 το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Φόρουμ, ένα σχήμα που ήταν ο πολιορκητικός κριός του κινήματος κατά της παγκοσμιοποίησης στην Ευρώπη εκείνη την εποχή.

“Μία μάζα κόσμου, που ήταν εντελώς μειοψηφική, μπορούσε να αντιληφθεί την πραγματικότητα με προοδευτικότερους όρους. Το κίνημα κατά της παγκοσμιοποίησης είχε περισσότερο οριζόντια χαρακτηριστικά αλλά συνέβαλε στη συνειδητοποίηση ότι η πραγματικότητα ήταν πλέον αλλού. Ενας κόσμος συμπεραίνει ότι αυτό που μας συμβαίνει δεν θέλουμε να μας συμβαίνει. Και προκύπτουν και ιδέες οργάνωσης, ρητορικής πλαισίωσης και μεθόδων που όντως τις φέρνει στο προσκήνιο το κίνημα κατά της παγκόσμιοποίησης. Και πολλές από αυτές τις υιοθετεί η θεσμική αριστέρα στην Ελλάδα που τότε εκφράζεται κυρίως από το σχήμα του ΣΥΝ/ΣΥΡΙΖΑ” προχωρά στην ανάλυσή του ο Βασίλης Ρόγγας.

Η τομή ήταν όντως μεγάλη. Και το γεγονός ότι την ασπαζόταν ένα κόμμα που βρισκόταν στη Βουλή είχε τη δική του ξεχωριστή σημασία. Είναι άλλωστε γεγονός ότι κατά τη διάρκεια της δεκεμβριανής εξέγερσης ο πολιτικός οργανισμός που δέχθηκε τα περισσότερα πυρά από το μιντιακό και πολιτικό κατεστημένο ήταν ο ΣΥΡΙΖΑ.

Ο Ρόγγας συμπληρώνει: “Και το ΚΚΕ ήταν παρών, αυτό δεν πρέπει να το ξεχνάμε. Αλλά οι δράσεις του έλαβαν χώρα ξεχωριστά από όλες τις υπόλοιπες σε μία συνήθη τακτική του κόμματος που άλλωστε την βλέπουμε μέχρι και σήμερα”.

Η κάλυψη των γεγονότων από τα κυρίαρχα media της εποχής μπορεί να χαρακτηριστεί ως σαφώς μεροληπτική, μέχρι και σκανδαλώδης, αν θυμηθούμε περιστατικά που ακόμα και video παραποιήθηκαν με τη βοήθεια της τεχνολογίας για να εξυπηρετήσουν το αφήγημα της αστυνομίας και της κυβέρνησης Καραμανλή. “Σκεφτόμασταν ότι δεν είναι δυνατόν οι δημοσιολογούντες να λένε τόσα πολλά ψέματα απροκάλυπτα. Και όμως τα έλεγαν” σχολιάζει χαρακτηριστικά ο συνομιλητής μας.

“Αλλά, εκείνη την εποχή στο web είχε αρχίσει να παράγεται συγκεκριμένο περιεχόμενο μέσω των blogs που ανθούσαν. Επίσης, ως ανεξάρτητο μέσο ενημέρωσης, αναδεικνύεται το Indymedia, ειδικά σε θέματα που αφορούν την εξέγερση και τα γεγονότα που σχετίζονται μαζί της. Το facebook επίσης αρχίζει να αποκτά ένα νόημα και να χαρίζει δυνατότητες. Σχεδόν αμέσως μετά τη γνωστοποίηση της είδησης του φόνου, δημιουργήθηκε μία σελίδα για τον Αλέξανδρο Γρηγορόπουλο. Την ακολούθησαν 100.000 άτομα. Σε όρους που αντιστοιχούν το σήμερα αυτό το νούμερο μεταφράζεται σε 1.000.000 ακολούθους”.

“Συνεπώς” συμπεραίνει ο Ρόγγας “υπήρχαν ψηφιακοί δίαυλοι που αντιστέκονταν στην ιδεολογική κυριαρχία όπως αυτή εκφραζόταν στα κυρίαρχα media. Πρέπει όμως να επισημάνουμε και το εξής: Αν και το Internet δεν είχε το 2008 τη σημερινή του μαζικότητα, οι αλγόριθμοι συμπεριφέρονταν διαφορετικά και το περιεχόμενο κατέληγε σε πολύ περισσότερο κόσμο σε σχέση με σήμερα”.

Πέρα του Δεκέμβρη του 2008 η εξέγερση, με το κυρίως δυναμικό της, δεν ταξίδεψε τους επόμενους μήνες στην επικαιρότητα. “Οι εξεγέρσεις δεν είναι κινήματα, δεν είναι δυνατόν να έχουν πολύ μεγάλη διάρκεια που μπορεί να φτάσει ας πούμε σε πολλούς μήνες. Ούτε μπορεί κανείς να βρίσκεται αενάως στο δρόμο και να παλεύει” σχολιάζει ο Ρόγγας. Υπάρχει όμως και ένα μεγάλο αλλά εδώ. Ο Δεκέμβρης κληροδότησε μία συγκεκριμένη προίκα πάλης και διεκδίκησης στο αντιμνημονιακό αγώνα ο οποίος, οσονούπω, θα άρχιζε από τον Μάιο του 2010 και μετά.

“Η αλήθεια είναι ότι στη συνέχεια αλλάξαμε πίστα ως προς τα γεγονότα. Μεσολάβησαν οι εκλογές του Οκτωβρίου του 2009 στις οποίες επικράτησε το ΠΑΣΟΚ του Γιώργου Παπανδρέου με σχεδόν 45%. Αλλά εν συνεχεία προέκυψαν τα μνημόνια. Τα όσα συνέβησαν λοιπόν τον Δεκέμβρη του 2008 αποτέλεσαν ένα είδος παρακαταθήκης έτσι ώστε οι άνθρωποι να ανασυνταχθούν και να αρχίσουν ένα νέο αγώνα, αυτή τη φορά κατά των μνημονίων. Υπήρξε σ’ αυτόν τον αγώνα μία εναλλαγή υποκειμένων, αφού πήραν μέρος τρεις γενιές, ακόμα και 50άρηδες είδαμε στο δρόμο. Ηταν κάτι σαφώς πιο παλλαϊκό” συνεχίζει.

Υπό αυτήν την έννοια ο αντιμνημονιακός αγώνας αποτελεί μία συνέχεια του Δεκέμβρη (αλλά ταυτόχρονα είναι και ασυνέχεια). Αλλωστε από τον Δεκέμβριο του 2008 μέχρι και τον Μάιο του 2010, όταν επιβάλλεται το πρώτο μνημόνιο, μεσολαβούν μόλις 18 μήνες κατά τους οποίους γίνονται σημαντικές διεργασίες και ζυμώσεις σε όλα τα επίπεδα. Τίποτα, έτσι και αλλιώς, δεν προκύπτει ξαφνικά στην ιστορία.

Για τον Δεκέμβρη όμως, και το πρωτοφανές ξέσπασμα που έφερε η δολοφονία του Γρηγορόπουλου, έβαλε το χέρι της και αυτό που λέμε χρονική συγκυρία: “Η δολοφονία του Αλέξη έγινε Σάββατο, ημέρα γιορτής, του Αγίου Νικολάου, στα Εξάρχεια, βράδυ. Καταλαβαίνουμε νομίζω όλοι τι σημαίνει αυτό. Δεν ξέρουμε ποιες θα ήταν οι αντιδράσεις αν το περιστατικό γινόταν στις 13 Αυγούστου στην Πάρο, ας πούμε” επισημαίνει ο Βασίλης Ρόγγας.

“Με το που μαθεύτηκε η είδηση, όλοι βρεθήκαμε στο δρόμο, ειδικά όσοι έτυχε εκείνο το βράδυ να διασκεδάζουμε στα Εξάρχεια. Μαγαζιά έκλεισαν και κόσμος άρχιζε αμέσως να κινητοποιείται και να συγκρούεται με τις αστυνομικές δυνάμεις”.

Ο Δεκέμβρης ήταν, όντως, ένα εξεγερσιακό τσουνάμι που αιφνιδίασε τους κρατούντες. Οι συμπλοκές κράτησαν για μέρες, η κατάσταση έμοιαζε να βρίσκεται εκτός του κρατικού ελέγχου. Ακόμα και το χριστουγεννιάτικο δέντρο της πλατείας Συντάγματος παραδόθηκε στις φλόγες σε μία εμβληματική στιγμή της εξέγερσης που πέρασε στην ιστορία.

Δώδεκα χρόνια μετά οι όροι μέσα από τους οποίους το κίνημα της νεολαίας καλείται να δραστηριοποιηθεί είναι ακόμα πιο δύσκολοι. Με τρία μνημόνια αλλά και την πανδημία στην πλάτη οι νέοι του 2020 έχουν να ανέβουν ένα βουνό. Μα και πάλι θα έλεγε κανείς ότι δεν υπάρχει άλλος δρόμος πέρα από αυτόν της διεκδίκησης. Ισως έτσι αποκτήσει εκ νέου νοηματοδότηση η δολοφονία του Αλέξη Γρηγορόπουλου εκείνο το βράδυ της 6ης Δεκεμβρίου στα Εξάρχεια.

Πηγή: www.news247.gr

Κατηγορίες: Xρονολογική σειρά, Ενημέρωση, Κοινωνικά