Θεσμικά εγκλήματα, δίκαιο κι εξέγερση

Ο Δεκέμβρης του 2018 μας βρίσκει να κοιτάζουμε πίσω, στην εξέγερση της νεολαίας δέκα χρόνια πριν, με αφορμή τη δολοφονία του Αλέξανδρου Γρηγορόπουλου. Μας βρίσκει όμως και μπροστά στη δολοφονία του ΛΟΑΤΚΙ ακτιβιστή Ζακ Κωστόπουλου και τον αγώνα ενάντια στη συγκάλυψή της. Μπροστά στις δολοφονίες της Έλενας Τοπαλούδη από δύο άνδρες στη Ρόδο και του Petrit Zifle στην Κέρκυρα με αφορμή καβγά για το μακεδονικό.
………………………………..
Κι ανάμεσα στα δύο γεγονότα η δεκαετία της κρίσης στην Ελλάδα. Κάπως έτσι, παρά τις δυναμικές και πλατιές κινητοποιήσεις που απαιτούν δικαιοσύνη για τον Ζακ στους δρόμους της Αθήνας, το 2008 φαντάζει μακρινό. Μαζί με το ημερομίσθιο και τον αριθμό των προϊόντων στο «καλάθι της νοικοκυράς», έπεσε λοιπόν και το κόστος της ανθρώπινης ζωής;
Μια ανθρώπινη ζωή που έρχεται αντιμέτωπη με τον ρατσισμό, τον σεξισμό, την εργοδοτική βία, τον κρατικό αυταρχισμό. Μόνο το πρόσφατο διάστημα (τέλη Νοέμβρη-αρχές Δεκέμβρη 2018), μια 21χρονη φοιτήτρια, η Έλενα Τοπαλούδη, δολοφονείται από δύο άνδρες, στη Ρόδο, γιατί αρνήθηκε να κάνει σεξ μαζί τους• ένας 63χρονος εργάτης γης, ο Petrit Zifle, δολοφονείται από 44χρονο Έλληνα, πιθανά μέλος της Χρυσής Αυγής, στη Λευκίμμη της Κέρκυρας, γιατί λογόφεραν στο καφενείο για το Μακεδονικό• ένας διανομέας φαγητού στη Θεσσαλονίκη, ο Τάσος Τοπαλίδης, χτυπήθηκε με σιδηρογροθιά από τον εργοδότη του και τραυματίστηκε σοβαρά, όταν ζήτησε να μην δουλέψει λόγω ασθένειας.
Κι ακόμη, μια καθαρίστρια βρέθηκε πίσω από τα κάγκελα της φυλακής, σε μια απίστευτη τιμωρητική στιγμή της Δικαιοσύνης προς τους «κατώτερους». Όπως έγραφε κι ένας κλασικός της μαρξιστικής σκέψης, ο Εβγκένι Πασουκάνις, «το δίκαιο και η αυθαιρεσία –έννοιες που φαίνονται να είναι αντίθετες– συνδέονται στην πραγματικότητα πολύ στενά» ή όπως είπε με τον ελαφρύ κυνισμό του ο ίδιος ο Μαρξ «το δίκαιο του ισχυρού είναι και αυτό δίκαιο».
Συνδέουμε τα γεγονότα αυτά, όχι απλώς γιατί «συνέπεσαν» τις τελευταίες ημέρες, αλλά γιατί μας απασχολεί επίμονα ένα ερώτημα. Πόσο μακριά είμαστε από μια αλλαγή συσχετισμών δύναμης στην ελληνική κοινωνία, η οποία θα επιτρέψει σε σημαντικά τμήματα της κοινωνίας αυτής να συνταχθούν με τον αναδυόμενο νεο-φασισμό της εποχής μας;
…………………………….
Σε αυτή την κατάσταση της νέας ρευστότητας και αβεβαιότητας χαράσσονται δύο βασικές επιλογές για τους (πρώην;) μικροαστούς: ή να ενσωματωθούν σε μια νέα πραγματικότητα που τους θέλει πιο κοντά στα προλεταριακά στρώματα και επομένως να συγκροτήσουν μια αντίστοιχη ταξική συνείδηση και να αναπτύξουν ανάλογη πολιτική δράση ή να απαντήσουν στην αβεβαιότητα μέσα από την «πειθαρχία του στρατοπέδου», με την ορολογία του Γκράμσι, και να στοιχηθούν σε ένα σχέδιο που περιλαμβάνει την αυταρχικοποίηση ολοένα και περισσότερο σημαντικών τμημάτων του Κράτους.
Το στοίχημα είναι ανοιχτό και είναι ένα από τα κεντρικά επίδικα της ταξικής πάλης, όπως διεξάγεται αυτήν την στιγμή στην Ελλάδα. Τα μικροαστικά στρώματα δεν είναι εντελώς άδεια δοχεία που περιμένουν να τα γεμίσει με ιδεολογία το προλεταριάτο ή η αστική τάξη, αλλά φέρουν κάθε φορά σπαράγματα ιδεολογίας λόγω των πρακτικών που αναπτύσσουν.
………………………………..
Εμείς λοιπόν στεκόμαστε στα περιθώρια για να εστιάσουμε το βλέμμα μας σε αυτά που το κέντρο θέλει να συγκαλύπτει. Το κέντρο εκείνων των ανθρώπων που, πεισμένοι ότι οι σκελετοί στις δικές τους ντουλάπες δεν θα βγουν ποτέ στην επιφάνεια, βροντοφωνάζουν «καλά να πάθει, αφού πλαστογράφησε» για την καθαρίστρια, «καλά να πάθει, αφού πήγε να ληστέψει» για τον Ζακ Κωστόπουλο, «καλά να πάθει, αφού δεν σεβάστηκε τον ντόπιο» για τον Αλβανό εργάτη, «πήγαινε γυρεύοντας», για την δολοφονημένη γυναίκα στη Ρόδο.
Σήμερα, δέκα χρόνια μετά την εξέγερση του 2008,μοιάζει να έχει συμπυκνωθεί πια και να εκφράζεται εντελώς ανοιχτά και χωρίς αναστολές η αγανάκτηση χιλιάδων, οι οποίοι ήθελαν από τότε να πουν «μπράβο Κορκονέα!» και δεν ήξεραν πώς. Γιατί τότε το πρόσφατο λούστρο τους, καμωμένο από startups, φαεινές επιχειρηματικές ιδέες, entrepreneurship, ταξίδια-αστραπή στις μητροπόλεις κι άλλα τέτοια φανταχτερά, τους κρατούσε σε μια κάποια απόσταση από την «παλιά φρουρά» των χουντόγερων και τον λόγο της. «Προφάσεις πολιτισμού, για να διευκολύνονται οι αμαρτίες», όπως έγραφε εύστοχα ο Γιώργος Ιωάννου.
……………………………………..
Τελικά, μέσα από τη συνάθροιση, μέσα από μία πολύμορφη και ανοιχτή διαδικασία επιτέλεσης άμεσης πολιτικής, ανατρέπεται στην πράξη το γεγονός ότι ο καθένας από τους συναθροιζόμενους εκτίθεται σε συνθήκες ριζικού κινδύνου, επισφάλειας και αποστέρησης ουσιωδών πολιτικών και ατομικών δικαιωμάτων.
…………………………………….
Και βέβαια, προσπαθούμε να κατανοήσουμε, με αισιοδοξία και με την απαραίτητη αμηχανία, αυτό το πολύμορφο κι αναγκαστικά αντιφατικό κίνημα που συγκλονίζει αυτές τις μέρες τη Γαλλία• ένα κίνημα που μας αναγκάζει να βιώσουμε από τη θέση μας την εξέγερση, σαν το ερωτικό παραλήρημα που έγραφε ο Μαγιακόφσκι στην Τατιάνα Γιακόβλεβα: «Έτσι κι αλλιώς κάποτε θα σε πάρω μαζί μου. Μόνη σου ή μαζί με το Παρίσι».
Δείτε ολόκληρο το άρθρο στο www.marginalia.gr