Κώστας Μελάς: «Ο τρόπος μεγέθυνσης του ΑΕΠ θα έπρεπε να χτυπά καμπανάκι»

Τα τελευταία στοιχεία για την πορεία του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ) δεν είναι αισιόδοξα. Θυμίζω ότι σε ανάλογη συζήτησή μας το πρόβλεπες αυτό. Λοιπόν τι εκτιμάς τώρα;

Η άνοδος του ΑΕΠ για το 2023 θα υπερβεί το 2%, σαφώς μικρότερο από το 5,9% του 2022. Οι λόγοι κατά την άποψή μου είναι η μείωση του ρυθμού της κατανάλωσης, δημόσιας και ιδιωτικής, όσο και η μη εκπλήρωση του στόχου για τις επενδύσεις, δηλαδή ο ακαθάριστος σχηματισμός πάγιου κεφαλαίου. Στον Προϋπολογισμό του 2023 προβλεπόταν αύξηση 15% και κατέληξε στο 7,1%. Κι αυτό παρά τη βοήθεια του Ταμείου Ανάκαμψης, αν και η κυβέρνηση δεν κατάφερε να απορροφήσει όλους τους διαθέσιμους πόρους. Η συνολική υστέρηση των επενδύσεων είναι 1,6 περίπου δισ. για το 2023 . Στον Προϋπολογισμό του 2023  ήταν 3,66 δισ. και τώρα οι πραγματοποιήσεις είναι 2.100. Επίσης και οι καθαρές εξαγωγές παρουσίασαν υστέρηση σε σχέση με τον προϋπολογισμό.

Τι ποιοτικές παρατηρήσεις κάνεις, με βάση την εξέλιξη στο ΑΕΠ; Έχει αρχίσει μια κόπωση;

Η συμβολή των συνιστωσών στη μεγέθυνση του ΑΕΠ, το 2023, στηρίζεται στην κατανάλωση (η ιδιωτική αυξήθηκε κατά 1,3% και η δημόσια κατά 1,1% το ενιάμηνο του 2023 ) περίπου 1,2% της συνολικής μεγέθυνσης κυρίως λόγω αύξησης της απασχόλησης κατά 1,6% σε ετήσια βάση. Βεβαίως, αυτή η αύξηση της απασχόλησης γίνεται με τα γνωστά ποιοτικά χαρακτηριστικά: χαμηλές θέσεις εργασίας, χαμηλοί μισθοί και επομένως χαμηλή παραγωγικότητα. Η τελευταία, που διακρίνει την ελληνική οικονομία, συναρτάται ουσιωδώς με το ότι η μεγέθυνση του ΑΕΠ δεν γίνεται μέσω των επενδύσεων και της ενσωμάτωσης τεχνολογίας, αλλά ειδικά σε τομείς οι οποίοι υπαμείβονται: real estate, τουρισμός κτλ. Επίσης οι επενδύσεις αυξήθηκαν κατά 7,4% σε ετήσια βάση συμβάλλοντας κατά 1% στη μεγέθυνση του ΑΕΠ.  Αυτό, κατά τη γνώμη μου, έπρεπε να κτυπά ένα καμπανάκι, ότι η πλειοψηφία των επενδύσεων κατευθύνονται σε κείνους τους τομείς που δεν μπορούν να αυξήσουν την παραγωγικότητα. Οι επενδύσεις στη βιομηχανία και την τεχνολογία είναι ελάχιστες, παρά τους πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης. Για του λόγου το αληθές:  ανά κατηγορία, οι μεγαλύτερες αυξήσεις το πρώτο εννεάμηνο καταγράφηκαν στις επενδύσεις σε κατοικίες (40,2%) και μεταφορικό εξοπλισμό (21,8%), ενώ ακολούθησαν οι επενδύσεις σε λοιπές κατασκευές εκτός κατοικιών (5,5%) και οι λοιπές επενδύσεις (4,1%). Αντίθετα, οι επενδύσεις σε μηχανολογικό και τεχνολογικό εξοπλισμό μειώθηκαν κατά 1,6% σε ετήσια βάση.

Αξιολογείς πολύ, δηλαδή, την αρνητική επίπτωση του μοντέλου του “φτωχού μισθωτού”.

Ναι, το μοντέλο του φτωχού μισθωτού, το οποίο θα συνεχίσει να υπάρχει μέχρις ότου, κατά το σκεπτικό της κυβέρνησης, αποφασίσουν οι πλούσιοι, τα “κόκκινα μυρμήγκια”, να δώσουν κάτι παραπάνω στα “μαύρα μυρμήγκια” που εργάζονται.

Μόνο που στους πολύ κερδοφόρους τομείς της οικονομίας δεν γίνονται αυξήσεις μισθών, αλλά τα κέρδη συσσωρεύονται.

Ναι προκύπτει αυτό από την πορεία του διαθέσιμου εισοδήματος. Από τη στιγμή που το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών, σε πραγματικούς όρους, βαίνει μειούμενο, η όλη αύξηση του  ΑΕΠ κατευθύνεται προς τον αντίποδα της εργασίας, δηλαδή στα κέρδη κεφαλαίου.

Στα μεγέθη του Προϋπολογισμού θα έχει επιπτώσεις η μείωση της αύξησης του ΑΕΠ; Στηρίζονται σε άλλες προβλέψεις.

Τα έσοδα του 2023, που αυξήθηκαν κατά 9,1%, σημαίνει ότι αυξήθηκαν παραπάνω από την αύξηση του ονομαστικού ΑΕΠ, που ήταν 7,8%. Επομένως, υπάρχει μια υπερφορολόγηση χωρίς να αυξάνονται οι φορολογικοί συντελεστές. Στον προϋπολογισμό του 2023 προβλέπεται ότι τα δυο αυτά μεγέθη θα είναι ίδια. Για το 2024 υπάρχει μια προβλεπόμενη αύξηση που, κυρίως, κατά την κυβέρνηση, θα προέλθει από την αύξηση της οικονομικής δραστηριότητας. Ιστορικά, δεν βλέπουμε να συμβαίνει αυτό, νομίζω, πάλι θα έχουμε μια δημοσιονομική απορρόφηση λόγω της οικονομικής πολιτικής που ασκείται, δηλαδή την αύξηση των έμμεσων φόρων. Οι έμμεσοι φόροι θα εξακολουθούν να είναι ο βασικός παράγοντας στην είσπραξη εσόδων. Άρα σε καμιά περίπτωση δεν νομίζω ότι από την αύξηση του ονομαστικού εισοδήματος, η κυβέρνηση εάν έχει την ικανότητα να εισπράξει παραπάνω έσοδα δεν θα το κάνει. Επομένως, επίπτωση της μείωσης της αύξησης του ΑΕΠ, όσον αφορά τα δημοσιονομικά αποτελέσματα, δεν θα υπάρξει. Ο προϋπολογισμός είναι προσανατολισμένος, σαφέστατα, προς τη δημιουργία εκείνων των δημοσιονομικών αποτελεσμάτων που θα τους εξασφαλίσουν την καλή εικόνα για τις χρηματοπιστωτικές αγορές και τον διεθνή παράγοντα. Και αν περισσέψει κάτι θα τα δώσει στους φτωχούς μισθωτούς.

Πάμε στον πληθωρισμό. Σε μια πρόσφατη δημοσκόπηση προκύπτει ότι το 63,5% τον θεωρεί το μεγαλύτερο πρόβλημα. Αυτό το γνωρίζει η κυβέρνηση, γι΄ αυτό και ο Πρωθυπουργός προχθές πήγε στη Διϋπηρεσιακή Μονάδα Ελέγχου της Αγοράς. Η δική σου εικόνα;

Ο πληθωρισμός, παρά τη μείωση του γενικού του επιπέδου, εξακολουθεί να ταλανίζει τα νοικοκυριά και ειδικά τους μισθωτούς διότι οι μισθοί είναι πάρα πολύ χαμηλοί στην Ελλάδα. Να ξεκαθαρίσουμε κάτι: όταν λέμε μείωση του ρυθμού ανόδου του πληθωρισμού σημαίνει ότι οι τιμές θα συνεχίσουν να αυξάνονται αλλά με μικρότερο ρυθμό, δεν θα πέσουν οι τιμές των προϊόντων. Επομένως, η συνεχής αύξηση του πληθωρισμού, και η συσσώρευση τα δυο τελευταία χρόνια, έχει εκτοξεύσει τις τιμές των προϊόντων και ειδικά αυτών που αποτελούν βασικές ανάγκες των νοικοκυριών -αυξάνονται 10% έναντι 2,5% του πληθωρισμού. Επομένως, δημιουργείται πρόβλημα επιβίωσής τους. Θα εξακολουθήσει να υπάρχει το χάσμα διότι οι μισθοί δεν καλύπτουν τις αυξημένες τιμές. Αλλά η κυβέρνηση θεωρεί την εργασία ως υπολειμματικό μέγεθος, δηλαδή ό,τι περισσεύει θα τα δώσουν στις ευάλωτες κατηγορίες.

Εντούτοις, η ίδια δημοσκόπηση βρίσκει ότι το 45% απαντά ότι η κυβέρνηση, στον πληθωρισμό, κάνει όλα όσα τις επιτρέπει η οικονομία. Είναι, όντως, έτσι;

Όχι, δεν κάνει καθόλου όσα θα μπορούσε. Αυτή τη στιγμή, τα νοικοκυριά, οι πολίτες έχουν – τους έχουν επιβληθεί – τόσο μικρές προσδοκίες που το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι να βγάλουν την ημέρα. Δεν μπορούν να σκεφτούν κάτι άλλο με δεδομένο ότι δεν υπάρχει μια αντιπολίτευση ικανή να τους προτείνει κάτι διαφορετικό. Και όχι μόνο αυτό, να είναι και αξιόπιστη. Βεβαίως θα μπορούσε να κάνει πολλά η κυβέρνηση. Δεν μπορούσε, πχ, να θέσει ένα πλαφόν στα κέρδη στην ενέργεια, στα σούπερ – μάρκετ κτλ; Δεν θέλει όμως. Δεν μπορούσε να μειώσει τον Φ.Π.Α. σε μια σειρά προϊόντα; Δεν είναι αλήθεια ότι αυτά απέτυχαν σε άλλες χώρες. Σημασία έχει να το εφαρμόσεις στη χώρα σου, και τότε θα ξέρεις αν απέδωσε.

Να ρωτήσω για τις τράπεζες. Υψηλά κέρδη, λίγα κόκκινα δάνεια κτλ. Σε πείθει αυτή η ωραία  εικόνα;

Οι τράπεζες, νομίζω, έχουν πάρα πολλά κέρδη για έναν πολύ απλό λόγο. Η αύξηση επιτοκίων από την ΕΚΤ μεταφέρθηκε αυτούσια και με το παραπάνω στα επιτόκια χορηγήσεων ενώ τα επιτόκια καταθέσεων, παραμένουν πολύ χαμηλά. Συνεπώς, κάθονται πάνω σ’ αυτή την αύξηση και κερδοσκοπούν ασύστολα. Εντωμεταξύ, αυτά τα κέρδη, είναι απορρόφηση πόρων από την οικονομία. Οι υγιείς τράπεζες δεν είναι για να απορροφούν πόρους από την οικονομία και να τους διοχετεύουν στους μετόχους τους. Έχουν στόχο, κατά την άποψή μου, να παίρνουν τις καταθέσεις και να τις δίνουν ως δάνεια για να λειτουργεί η οικονομία. Επίσης να πω και ένα άλλο παράδοξο: η χαμηλή αποταμίευση των νοικοκυριών που είναι αρνητική σε αντίθεση με την επιχειρησιακή που είναι θετική. Τι σημαίνει αυτό; Και ο πρωτοετής φοιτητής γνωρίζει ότι τα νοικοκυριά αποταμιεύουν, και οι τράπεζες τα δίνουν στις επιχειρήσεις για επενδύσεις κ.ά. Οι επιχειρήσεις έχουν αρνητική αποταμίευση. Στην Ελλάδα ισχύει το αντίθετο! Αυτό δεν μπορεί να συνεχιστεί.

Η κυβέρνηση προχώρησε στην ιδιωτικοποίηση ως και της Εθνικής. Ακραίο και για νεοφιλελεύθερους;

Νομίζω ναι. Προσωπικά δεν έχω καταλάβει ακόμη γιατί οι τράπεζες πρέπει να είναι ιδιωτικές. Θα μπορούσε η ΕΤΕ να αποτελέσει αυτό που όλοι λέμε, όσοι έχουμε άλλη αντίληψη για την οικονομία, ένα δημόσιο, με την ευρύτερη έννοια δημόσιο, φορέα που θα συνέβαλλε καθοριστικά στη μεγέθυνση της οικονομίας. Με χρηματοδότηση όχι μόνο μεγάλων επιχειρήσεων όπως γίνεται σήμερα αλλά και μεσαίων – μικρών και νοικοκυριών. Τα στοιχεία από Τράπεζα Ελλάδος για τις χορηγήσεις, λένε το αντίθετο.

Έχουμε και τις τεράστιες απώλειες για το δημόσιο από την πώληση των τραπεζικών μεριδίων  του.

Είναι πρωτοφανές αυτό παγκοσμίως. Σε πολλές χώρες του καπιταλιστικού κόσμου το κράτος, επεμβαίνει, σώζει τις τράπεζες, από εκεί και πέρα όμως πωλεί τις μετοχές, όταν θέλει, με κέρδος. Εδώ έγινε το αντίθετο!

Πηγή: www.epohi.gr

Κατηγορίες: Xρονολογική σειρά, Ενημέρωση, Οικονομικά, Τραπεζικά

 

---

 

Μην παραλείψετε να διαβάσετε: