Η Ελλάδα ως ανθρώπινο λάθος

Υπάρχει κάτι συντριπτικό στο δυστύχημα στα Τέμπη. Κάτι που ξεπερνάει τη λογική μας, αλλά ταυτόχρονα την περιέχει ολόκληρη. Και μαζί την οργή, τον θρήνο, το αποτροπιασμό, τις ξεκάθαρες πολιτικές ευθύνες. Ο αριθμός των θυμάτων, οι εικόνες της καταστροφής και κυρίως το παράλογο της όλης συνθήκης. Το γεγονός πως όλο αυτό ήταν εύκολο να αποφευχθεί. Πως θα έπρεπε να ήταν αυτονόητο πως κάτι τέτοιο δεν γίνεται να συμβεί. Και μαζί οι όροι με τους οποίους λειτουργεί η ταύτιση. Όλοι μας έχουμε πάρει αυτή την γραμμή. Όλοι μας μπορούμε εύκολα να φανταστούμε τους εαυτούς, τις οικογένειες και τους φίλους μας να βρίσκονται εκεί στη θέση των θυμάτων. Όλοι εδώ και μέρες βιώνουμε τις προβολές του δυστυχήματος στον δικό μας βίο. Και αυτή την αμείλικτη ανασφάλεια. Το γεγονός πως νιώθεις απολύτως απροστάτευτος και μόνος σε μια χώρα που ξεπουλήθηκε και καταρρέει. Τα νοσοκομεία της, οι μεταφορές της, οι όροι με τους οποίους διαρθρώνεται η ανθρώπινη δραστηριότητα.

Ολόκληρος ο ανθρώπινος πολιτισμός είναι μια διαδικασία αποφυγής του τυχαίου. Του ανθρώπινου λάθους, της ατυχίας, της κακής στιγμής. Είναι ο πολιτισμός που δαμάζει τις πιθανότητες, ώστε να προχωρήσει μέσα από ασφαλή αποτελέσματα. Μηχανοποιεί τις περιστάσεις ώστε να λειτουργούν αυτόματα. Εκμεταλλεύεται τη γνώση, ώστε να μην εξαρτάται από την τύχη. Ώστε να μπορεί να δαμάσει την αρρώστια, τις συνθήκες ζωής, να δομήσει την ανθρώπινη καθημερινότητα σε ένα πλέγμα ασφάλειας. Αυτή είναι η μοναδική κλίμακα της υλικής προόδου. Το μόνο ουσιαστικό στοιχείο που έχουμε ώστε να μπορούμε να νιώθουμε πως προχωράμε. Στην Ελλάδα του 2023 προχωράμε προς τα πίσω. Και το πίσω είναι γκρεμός. Γκρεμός γεμάτος με αθώα θύματα.

Αυτό που είναι φυσικά εντυπωσιακό (αλλά σε καμία περίπτωση πρωτόγνωρο) είναι η εγκληματική πολιτική της κυβέρνησης. Η συνειδητή απαξίωση που ευθύνεται για το ατύχημα. Η σπέκουλα πάνω στην επιτυχία και τη λειτουργικότητα των ιδιωτικοποιήσεων. Και κυρίως ο κυνισμός της διαχείρισης. Μια κατασκευή που ταιριάζει περισσότερο σε ψυχρούς εκτελεστές παρά σε πρόσωπα τους δημόσιου βίου. Τα στημένα διαγγέλματα, τα εκβιασμένα συμπεράσματα, η επικοινωνιακή διαχείριση από το σύστημα του καθεστώτος και η διάχυσή του μέσω των ΜΜΕ στη δημόσια σφαίρα. Αν σταθείς λίγο έξω από τα συναισθήματα οργής σου, αν καταφέρεις να τα δεις όλα αυτά αποστασιοποιημένος, ένα πράγμα μόνο διακρίνεις. Μίσος. Μίσος για τον άνθρωπο. Είναι το μίσος της απόλυτης εξουσίας προς αυτούς που εξουσιάζει. Μίσος για τις ευθύνες της, μίσος για τα εγκλήματά της, μίσος για οτιδήποτε της υπενθυμίζει πως είναι παροδική. Και πως κάποια στιγμή, όσο και αν αργήσει έρχεται η ώρα της πληρωμής.

Πρέπει να σύρουμε τον εαυτό μας πάνω από την αθλιότητα, ώστε να σταθούμε απέναντι στην αθλιότητα. Το έγκλημα των Τεμπών είναι πολύ μεγάλο ώστε να περιοριστεί στην βελτίωση μιας παραμέτρου, στους σιδηροδρόμους ή συνολικά στις μεταφορές. Απαιτεί από εμάς να ορίσουμε εκ νέου τι μπορεί να διατυπωθεί ως αγαθό σε μια σύγχρονη κοινωνία. Ποια είναι αυτά τα αγαθά που η πολιτεία υποχρεούται να παρέχει πέρα από τη λογική του κέρδους και της ζημίας. Η υγεία, η παιδεία, η κατοικία, οι μεταφορές, ο πολιτισμός πρέπει να οριστούν εκ νέου ως κοινωνικά αγαθά. Ως στοιχεία και παράμετροι της καθημερινότητας που το κράτος οφείλει να παρέχει με δημοκρατικούς όρους στους πολίτες. Να τα ορίσουμε με τρόπο απόλυτο και να κινηθούμε έμπρακτα προς τις κατευθύνσεις που αυτά ορίζουν. Αλλιώς ολόκληρη η χώρα δεν θα είναι τίποτα άλλο από ένα διαρκές ανθρώπινο λάθος που θα μετράει τους νεκρούς της εκθετικά.

του Θωμά Τσαλαπάτη

Κατηγορίες: Xρονολογική σειρά, Ενημέρωση, Κοινωνικά