Ενώ μέχρι πριν λίγες εβδομάδες οι τραπεζίτες διαγκωνίζονταν για το ύψος του μερίσματος που θα διανείμουν (από ποια, αλήθεια, κέρδη;), ήρθε η ραγδαία άνοδος των επιτοκίων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) για να βάλει ουσιαστικό τέλος σε αυτήν τη συζήτηση.
Μια πρώτη και ορατή δραματική συνέπεια είναι η εκτίναξη των αποδόσεων των δεκαετών ομολόγων σε επίπεδα υψηλότερα του 5%. Η Ιστορία πάντα εκδικείται τους κομπορρημονούντες. Και στην περίπτωση της Ελλάδας τους κυβερνητικούς, με προεξάρχοντα τον κ. Μητσοτάκη που απέδιδε εις εαυτόν και όχι στην ΕΚΤ την πτώση των επιτοκίων στο 0,80%. Έχει ο καιρός γυρίσματα…
Τι σημαίνει για τις τράπεζες αυτή η άνοδος; Και το ερώτημα έχει πρακτική σημασία γιατί, ως γνωστόν, τα βάρη εν τέλει κάποιοι άλλοι τα σηκώνουν και πληρώνουν το μάρμαρο…
Μεγάλες ζημιές
Το τι σημαίνουν πρακτικά για τις τράπεζες η εκτίναξη των αποδόσεων των ελληνικών ομολόγων αλλά και των εντόκων γραμματίων του Δημοσίου, καθώς και η αύξηση των επιτοκίων από την ΕΚΤ αποτυπώνεται στην έκθεση του διοικητή της Τραπέζης της Ελλάδος (ΤτΕ) Γ. Στουρνάρα τον Μάιο του 2022 (μετά τη ρωσοουκρανική εμπλοκή), όταν σε χρόνο ανύποπτο καταγράφονται τα εξής:
«Το σύνολο των ομολόγων της Ελληνικής Δημοκρατίας (περιλαμβανομένων των εντόκων γραμματίων) που διακρατούν οι ελληνικές τράπεζες στα χαρτοφυλάκιά τους στο τέλος του 2021 ανήλθε σε 28,3 δισ. ευρώ (9,5% του ενεργητικού), αυξημένο κατά περίπου 1,5 δισ. ευρώ σε σύγκριση με το 2020 και κατά περίπου 11,9 δισ. ευρώ σε σύγκριση με το 2019. Ειδικότερα, η αξία του χαρτοφυλακίου τίτλων της Ελληνικής Δημοκρατίας που διακρατεί ο τραπεζικός τομέας σε χαρτοφυλάκια που αποτιμώνται στην τρέχουσα αξία ανήλθε σε 7,1 δισ. ευρώ στο τέλος του 2021, έναντι 10,3 δισ. ευρώ στο τέλος του 2020… Αντίστοιχα, η έκθεση των ελληνικών τραπεζών σε τίτλους της Ελληνικής Δημοκρατίας στα χαρτοφυλάκια που αποτιμώνται στην τρέχουσα αξία μειώθηκε κατά 31%, ενώ ως προς το σύνολο του ενεργητικού υποχώρησε σε 2,4% στο τέλος του 2021, από 3,8% στο τέλος του 2020.
Χρήζει αναφοράς ότι στο πλαίσιο της διενέργειας ανάλυσης ευαισθησίας για τα εν λόγω χαρτοφυλάκια ομολόγων, μία δυνητική αύξηση των επιτοκίων (interest rates) κατά 1 μονάδα βάσης (μ.β.) στο σύνολο των χαρτοφυλακίων αναμένεται να επιφέρει ζημίες ύψους 33,7 εκατ. ευρώ για το σύνολο των ελληνικών τραπεζών, σύμφωνα με τη σύνθεση του χαρτοφυλακίου στο τέλος του 2021, έναντι ζημίας 29,7 εκατ. ευρώ στο τέλος του 2020. (Έκθεση Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας ΤτΕ Μάιος 2022, σελίδα 49)». Ας σημειωθεί ότι στο τέλος Αυγούστου το κρατικό χρέος προς τις ελληνικές τράπεζες είχε αυξηθεί περαιτέρω και ανερχόταν στα 29,9 δισ. ευρώ.
Τι επισημαίνεται; Ότι μία δυνητική αύξηση των επιτοκίων κατά 1 μονάδα βάσης (μ.β.) στο σύνολο των χαρτοφυλακίων αναμένεται να επιφέρει ζημίες ύψους 33,7 εκατ. ευρώ για το σύνολο των ελληνικών τραπεζών, σύμφωνα με τη σύνθεση του χαρτοφυλακίου στο τέλος του 2021. Και 1% αύξηση ισούται με 100 μονάδες βάσης. Δηλαδή, με επιτόκιο ΕΚΤ 1,25% έχουμε αύξηση από τον Μάιο 125 μονάδες βάσης και με την επικείμενη κατά 0,75% 200 μονάδες βάσης. Πρακτικά αυτό σημαίνει 200×33,7 εκατ.=6,74 δισ. ζημιές χαρτοφυλακίου για τις ελληνικές τράπεζες, αν η επικείμενη είναι η τελευταία αύξηση επιτοκίων από την ΕΚΤ.
Η ζημία εγγράφεται…
Βάσει των εκτιμήσεων που διατυπώνονται στην έκθεση της ΤτΕ τον Μάιο του 2022, ήδη υπάρχουν ζημιές τουλάχιστον 4,21 δισ., μιας και μέχρι στιγμής η αύξηση των επιτοκίων της ΕΚΤ είναι 125 μονάδες επί 33,7=4,21 δισ. ευρώ, οι οποίες θα καταγραφούν υποχρεωτικά στις λογιστικές καταστάσεις 9μήνου Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου 2022 που πρόκειται να δημοσιευτούν. Και αυτό γιατί, σύμφωνα με τα ισχύοντα, η αποτίμηση των χαρτοφυλακίων των τραπεζών (ομόλογα, μετοχές κ.λπ.) γίνεται mark to market, δηλαδή στην τρέχουσα τιμή διαπραγμάτευσης στη δευτερογενή αγορά και όχι στην τιμή αγοράς της αξίας κατά τη λήξη του τίτλου.
Οι ζημιές θα ήταν πολύ μεγαλύτερες αν το μεγαλύτερο κομμάτι του κρατικού χρέους προς τις τράπεζες δεν ήταν έντοκα γραμμάτια, τα οποία η κυβέρνηση χρησιμοποίησε ως μέσο βραχυπρόθεσμου δανεισμού της προκειμένου να καλύψει την αδυναμία της να βγει στις διεθνείς αγορές. Βεβαίως, και στα έντοκα οι επιτοκιακές αποδόσεις έχουν ανέβει σημαντικά και το ετήσιο έντοκο έχει πλέον πλησιάσει το 2%, πολύ δηλαδή υψηλότερο από το επιτόκιο καταθέσεων στις τράπεζες.
Βεβαίως, όλοι οι υπολογισμοί που περιέχονται στο άρθρο γίνονται με βάση την αύξηση των επιτοκίων της ΕΚΤ. Γιατί αν ληφθεί υπ’ όψιν η εκτίναξη των αποδόσεων των δεκαετών από το 0,80% τον Ιανουάριο του 2022 στο τρέχον 5% και πλέον, τότε η αύξηση ξεπερνά τις 420 μονάδες βάσης…
Οι επιπτώσεις σε δανειολήπτες, ταμεία, ασφαλιστικές και οι προοπτικές για το 2023
Το ράλι των επιτοκίων θα έχει πολλές συνέπειες και σε διαφορετικούς τομείς. Για την επικείμενη αύξηση των επιτοκίων των υπαρχόντων στεγαστικών δανείων γράφαμε στο φύλλο της προηγούμενης Κυριακής. Οι δόσεις πιθανώς να αυξηθούν από 30% ως 50% αναλόγως του χρεωστικού υπολοίπου, κάτι που παρά τις περί του αντιθέτου προβλέψεις θα «κοκκινίσει» αρκετά από τα ρυθμισμένα δάνεια αλλά και τα κανονικώς εξυπηρετούμενα. Ήδη όλες σχεδόν οι τράπεζες δίνουν τη δυνατότητα μετατροπής του κυμαινόμενου σε σταθερό επιτόκιο για τα εξυπηρετούμενα δάνεια, όμως με εφάπαξ επιβάρυνση που κυμαίνεται από 450 ως 750 ευρώ αλλά και με επιτόκιο σταθερό μεν, μεγαλύτερο δε του τρέχοντος (με τη λογική της εξασφάλισης έναντι μελλοντικού κινδύνου περαιτέρω αύξησης των επιτοκίων).
Οι ασφαλιστικές και τα ταμεία
Υψηλή έκθεση σε τίτλους του Ελληνικού Δημοσίου έχουν και οι ασφαλιστικές εταιρείες, αν και πρόλαβαν να κάνουν κάποιες διορθωτικές κινήσεις. Η αξία των τοποθετήσεών τους στα ελληνικά ομόλογα είχε μειωθεί από 4,543 δισ. ευρώ στα τέλη του 2021 σε 3,91 δισ. ευρώ. τον Ιούλιο του 2022 (insuranceworld.gr 18/7/2022). Συνολικότερα, περιλαμβανομένων και των ομολόγων του εξωτερικού, κυρίως της Ευρωζώνης, η αξία των ομολογιακών χαρτοφυλακίων των ασφαλιστικών ανερχόταν σε 11,205 δισ. ευρώ και υπήρχε η εκτίμηση ότι με τα ισχύοντα στο μέσον του 2022 είχαν καταγραφεί απώλειες της τάξης των μερικών εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ. Και σε αυτήν την περίπτωση η μετακύλιση της ζημιάς στα ασφάλιστρα είναι η συνηθισμένη συνταγή.
Ο ΕΦΚΑ, το ΤΕΚΑ αλλά και τα αυτοδιαχειριζόμενα ταμεία τηρούν υψηλότατο τμήμα του αποθεματικού τους σε κρατικούς τίτλους. Βεβαίως, στην περίπτωσή τους δεν ισχύει η mark to market αποτίμηση και η διακράτησή τους μέχρι τη λήξη τους αποτρέπει κεφαλαιακές ζημιές. Η ΑΕΔΑΚ που διαχειρίζεται τα αποθεματικά τους τουλάχιστον για το 2021 παρουσίασε θετικές αποδόσεις, κάτι που μάλλον είναι πολύ δύσκολο να επαναληφθεί το 2022.
Το μέλλον και το «μαξιλάρι»
Η μη αναβάθμιση της Ελλάδας σε πιστοληπτική βαθμίδα από τις γνωστές εταιρείες αξιολόγησης -Moody’s κ.λπ.- (κάτι που περίμενε και διαφήμιζε από πέρσι και είχε θέσει και ως προσωπικό στόχο ο κ. Μητσοτάκης) σχετίζεται απολύτως και με τα προαναφερθέντα για την αύξηση των επιτοκίων και την εκτίναξη των αποδόσεων των δεκαετών ομολόγων σε επίπεδα άνω του 5%. Υπενθυμίζεται ότι το κραχ της ελληνικής οικονομίας το 2009 συντελέστηκε με επιτόκια δεκαετούς στο 6,75% περίπου.
Και μπορεί αύριο, Δευτέρα, ο κ. Σταϊκούρας να καταθέσει έναν αισιόδοξο προϋπολογισμό για το 2023, όμως όλοι οι μεγάλοι επενδυτικοί οίκοι και τράπεζες εκτιμούν την είσοδο της γερμανικής αλλά και της ευρωπαϊκής οικονομίας σε ύφεση στο τρίμηνο Οκτωβρίου-Δεκεμβρίου 2022. Σχετικές ήταν και οι προχθεσινές εκτιμήσεις της ιταλικής Unicredito (εκ των βασικών διαπραγματευτών ελληνικών ομολόγων), που προβλέπει ύφεση στην Ελλάδα για το δ΄ τρίμηνο του 2022.
Η Ελλάδα από τα 12 δισ. ευρώ που επρόκειτο να δανειστεί το 2022 σταμάτησε στα 7 δισ. παρά κάτι λόγω της εκτίναξης των επιτοκίων. Η κυβέρνηση μετά την απελευθέρωση της έκδοσης εντόκων γραμματίων (επί ΣΥΡΙΖΑ υπήρχε όριο 15 δισ.) χρησιμοποιεί τον βραχυπρόθεσμο δανεισμό κατά κόρον. Το υπουργείο Οικονομικών αφήνει να διαρρεύσει ότι οι ετήσιες ανάγκες δανεισμού κινούνται στη ζώνη των 7-8 δισ. ευρώ για την επόμενη τετραετία (γεγονός οφειλόμενο κατά 95% στον λεγόμενο «καθαρό διάδρομο», δηλαδή στην αναδιάρθρωση του χρέους με τους πιστωτές της κυβέρνησης Τσίπρα). Κατά συνέπεια, ας είναι καλά και το «μαξιλάρι» που άφησε ο ΣΥΡΙΖΑ (37 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 20 δισ. σχεδόν μη δανειακά, τα οποία η κυβέρνηση τα «βάφτισε» ταμειακά διαθέσιμα προφανώς επειδή υποκατέστησε το σύνολό τους με δανεισμό). Έτσι συντηρούνται ταμειακά διαθέσιμα περίπου 40 δισ. ευρώ. Βάσει αυτής της παραδοχής, ακόμα και εάν δεν έβγαινε καθόλου στις αγορές το Ελληνικό Δημόσιο για την επόμενη τετραετία, το ενδεχόμενο χρεοκοπίας φαίνεται απόμακρο.
Πηγή: www.avgi.gr
Κατηγορίες: Xρονολογική σειρά, Ενημέρωση, Τραπεζικά
Μην παραλείψετε να διαβάσετε:
Αναδημοσιεύουμε παρακάτω το άρθρο του Κώστα Τσουκαλά που αναφέρεται στις διαπραγματεύσεις και στα μηδαμινά…
Αναδημοσιεύουμε παρακάτω την ανακοίνωση του ΣΕΤΑΠ πουα αφορά την καταβολή των αναδρομικών απο τον ΕΦΚΑ.…
Είθισται όταν γίνεται μια απεργία και μάλιστα επιτυχημένη, την επόμενη ή τις επόμενες μέρες…
Με μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκε χθες η τετράωρη προειδοποιητική στάση εργασίας στην Αχαΐα, ενάντια στα σχέδια…
Το τελευταίο διάστημα έχουν ενταθεί οι μετακινήσεις συναδέλφων σε όλη την Ελλάδα από και προς…
