Συρρικνωνόμαστε ως χώρα μέχρι εξαφανίσεως, στο όχι και τόσο μακρινό μέλλον. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της ΕΛΣΤΑΤ, το 2070, οι γυναίκες άνω των 90 ετών θα είναι η πολυπληθέστερη κοινωνική ομάδα (3,6%), με τους άνδρες 60-64 ετών να ακολουθούν. Αντίθετα, η μικρότερη ομάδα του πληθυσμού (1,8%) θα είναι τα παιδιά έως 4 ετών. Όπως εκτιμάται, ο πληθυσμός της Ελλάδας το 2070 θα έχει συρρικνωθεί έως και 25%, όταν ο μέσος όρος μείωσης της ΕΕ είναι 4%. Έχουμε πενήντα χρόνια να αντιστρέψουμε την κατάσταση, θα σκεφτεί κάποιος αισιόδοξα. Μισός αιώνας δεν είναι λίγος χρόνος. Η Moody’s θα τον προσγειώσει απότομα. Το 2035 προβλέπει δημογραφικό «κραχ», με την Ελλάδα να την τοποθετεί στην 5η χειρότερη θέση μεταξύ όλων των ανεπτυγμένων οικονομιών, εξαιτίας της γήρανσης του πληθυσμού και της συνακόλουθης αύξησης του δείκτη εξάρτησης ηλικιωμένων στο 40% από 32% το 2023.
Στο υπουργικό Συμβούλιο της περασμένης Τρίτης η υπουργός Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας, Σοφία Ζαχαράκη, παρουσίασε το δεκαετές Εθνικό Σχέδιο Δράσης για το Δημογραφικό, με κύριο στόχο την αύξηση των γεννήσεων έως το 2035. Πρόκειται για ένα σχέδιο με αποσπασματικές ιδέες, χωρίς συνεκτικό κορμό, και κυρίως χωρίς να βλέπει το πρόβλημα. Κινείται σε πέντε άξονες [(1) Ενίσχυση γεννήσεων – στήριξη οικογένειας, (2) Ενίσχυση απασχόλησης, (3) Διαχείριση της Μακροζωίας – γήρανσης, (4) Τοπική ανάπτυξη – προώθηση καινοτομίας, (5) Ενημέρωση, ευαισθητοποίηση, έρευνα] που αριθμούν 100 δράσεις συνολικής δαπάνης 20 δισ. ευρώ.
Δημογραφικό «μόνο για Έλληνες»
Πρόκειται για ένα «Σχέδιο» που δεν βλέπει την πραγματική κατάσταση, και παρουσιάζει λύσεις χωρίς να έχει μπροστά της την μεγάλη εικόνα. Το δημογραφικό δεν είναι ζύγι, να βάλουμε στη μία πλευρά τους γέροντες στην άλλη πλευρά τα μωρά και να ελπίζουμε σε ισορροπία. Είναι ένα πολυπαραγοντικό πρόβλημα και πρέπει να αντιμετωπίζεται ως τέτοιο. Σαφώς ο ορισμός του δημογραφικού προβλήματος ξεκινά από την καταγραφή της ηλικιακής σύνθεσης του πληθυσμού. Αυτή, όμως, έχει δύο όψεις. Από τη μία, είναι το φυσικό ισοζύγιο θανάτων και γεννήσεων, από την άλλη η διαφορά μεταξύ μεταναστευτικών εκροών και εισροών. Πρώτα και κύρια, επομένως, το δημογραφικό για να διαβαστεί χρειάζεται τα στοιχεία (και επομένως και τις πολιτικές) της μετανάστευσης. Στο σχέδιο που παρουσίασε η κυβέρνηση δεν υπάρχουν καν αυτά τα στοιχεία, δηλαδή πόσοι έχουν φύγει από την Ελλάδα (brain drain, το οποίο εκτιμάται σε 600.000 νέους), πόσοι έχουν έρθει στην Ελλάδα (οι μετανάστες είναι το 7% του πληθυσμού της χώρας), με τι καθεστώς εργάζονται και ζουν στη χώρα. Αντίθετα, ο Κ. Μητσοτάκης βρέθηκε στον Έβρο να μιλήσει για την επιτυχία των κλειστών συνόρων, χωρίς καμία στιγμή να επιχειρήσει να αναλύσει το μεταναστευτικό και το προσφυγικό πρόβλημα ως κάτι πέρα από ανθρώπους που έρχονται παράνομα στη χώρα. Η κυβέρνηση αναγνωρίζει ένα δημογραφικό πρόβλημα «μόνο για Έλληνες» και μάλιστα περιορίζεται σε όσους κατοικούν στην Ελλάδα.
Κλείνει τα μάτια στη μεγάλη εικόνα
Η κυβέρνηση, επομένως, επιχείρησε να διαβάσει το δημογραφικό πρόβλημα με αποσπασματικά στοιχεία, παρουσιάζοντας αποσπασματικές λύσεις: για την ενίσχυση των γεννήσεων βλέπει «νταντάδες της γειτονιάς», διεύρυνση ωραρίου βρεφονηπιακών, ολοήμερο σχολείο, κοινωνική κατοικία, κοινωνικό τουρισμό. Για την ενίσχυση της απασχόλησης βλέπει γυναικεία επιχειρηματικότητα, τηλεργασία και απασχόληση ηλικιωμένων. Για την τοπική ανάπτυξη βλέπει φοιτητικές εστίες, τηλεϊατρική, εντοπιότητα διαγωνισμών ΑΣΕΠ, θέσπιση βραβείου προσβάσιμης πόλης. Ακόμα προβλέπει Παρατηρητήριο για το Δημογραφικό, καμπάνια ενημέρωσης και λίγα ακόμα μέτρα από εδώ και από εκεί.
Αν κάποιος διατρέξει το πρόγραμμα δεν θα εντοπίσει ένα συνεκτικό σχέδιο, διότι η κυβέρνηση κλείνει τα μάτια στη μεγάλη εικόνα. Μόνο αυτή τη βδομάδα, πληθώρα στοιχείων δόθηκε στη δημοσιότητα που αν συντεθούν περιγράφουν τη ζοφερή καθημερινότητα όσων ζουν στην Ελλάδα. Παρότι ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κ. Χατζηδάκης μιλώντας στο MEGA είπε ότι «το πράγμα πάει σε αποκλιμάκωση», τα στοιχεία δείχνουν το ακριβώς αντίθετο. «Τα δεδομένα δείχνουν την επιμονή του πληθωρισμού στην Ελλάδα» σχολίασε στον Οικονομικό Ταχυδρόμο ο Γ. Μπάλτας, καθηγητής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο. Σύμφωνα με την Eurostat, ο πληθωρισμός στην Ελλάδα βρέθηκε στο 3% ενώ στην ευρωζώνη είναι στο 1,8% και ο δείκτης τιμών καταναλωτή σημείωσε τη μεγαλύτερη άνοδο σε μηνιαίο επίπεδο (1,7 μονάδες), αποδεικνύοντας -σε όλους εκτός από την κυβέρνηση- ότι η ακρίβεια είναι σε έξαρση. H Ελλάδα βρίσκεται στην πρώτη πεντάδα που καταγράφει το υψηλότερο επίπεδο πληθωρισμού στην ευρωζώνη, την ίδια στιγμή που η καταναλωτική εμπιστοσύνη εξασθενεί και κυριαρχεί η απαισιοδοξία στα νοικοκυριά. Σύμφωνα με τον ΙΟΒΕ ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης εξασθένισε τον Σεπτέμβριο στις -51,3 μονάδες έναντι -43,9 μονάδες τον Ιούλιο. Έρευνα του ΚΕΠΕ εντοπίζει ότι 4 στα 10 νοικοκυριά ξοδεύουν περισσότερα από όσα βγάζουν και αυτό εντοπίζεται κυρίως στο φτωχότερο 10% του πληθυσμού και στις μονογονεϊκές οικογένειες. Από την άλλη, σύμφωνα με την Eurostat στην Ελλάδα οι νέοι αδυνατούν να εγκαταλείψουν το πατρικό τους, καθώς δεν μπορούν να συντηρήσουν αυτόνομο νοικοκυριό και φεύγουν μετά τα 30 τους έτη, ενώ ο μέσος όρος στην ΕΕ είναι 26,3 ετών. Επιπλέον, το ποσοστό των νέων που ζουν σε υπερπλήρη νοικοκυριά (δηλαδή δεν έχουν το προσωπικό τους δωμάτιο όσοι μένουν στο σπίτι) ανέρχεται στο 46% έναντι του 27,5% για το συνολικό πληθυσμό. Τούτων δοθέντων, διόλου αιφνιδιαστικό το γεγονός ότι το 66,4% δηλώνει την απαισιοδοξία του για το «πώς πάνε τα πράγματα στη χώρα» σε δημοσκόπηση της MRB, στοιχείο που αποτελεί ιστορικό υψηλό.
Τι δεν θα κάνει
Στο Εθνικό Σχέδιο για το Δημογραφικό δεν υπήρξε ο άξονας βελτίωσης της ποιότητας ζωής των πολιτών της χώρας, καθώς μάλλον δεν αποτελεί παράγοντα επίλυσης του δημογραφικού προβλήματος. Αντίθετα, ανακοινώθηκε ότι δεν θα δοθεί επιδότηση για το ρεύμα, παρότι οι εκτιμήσεις είναι ότι με τον πόλεμο θα αυξηθεί, ότι δύο στους δέκα θα χάσουν το επίδομα παιδιού, καθώς μπαίνουν νέα περιουσιακά και εισοδηματικά κριτήρια που το περιορίζουν, και δεν παίρνεται κανένα μέτρο για τη στέγη, παρότι από την ανακοίνωση του προγράμματος Σπίτι μου 2 καταγράφηκαν αυξήσεις στις τιμές πώλησης ακινήτων 6,8% και ενοικίασης 7,6%.
Στο Εθνικό Σχέδιο δεν υπήρχε ούτε ο άξονας της ισότητας των φύλων και της αντιμετώπισης των έμφυλων διακρίσεων. Οι γυναίκες για την κυβέρνηση είναι αόρατες και νοούνται ως μόνο σώματα που γεννούν παιδιά και τα μεγαλώνουν. Η Ελλάδα βρίσκεται στην 24η θέση στους 27 στον Ευρωπαϊκό Δείκτη Ισότητας Φύλων, με μόνο το 50% των γυναικών να εργάζεται στην Ελλάδα σύμφωνα με τον ΣΕΒ.
Στο Εθνικό Σχέδιο δεν υπήρχε καμία πρόβλεψη για τη δημόσια παιδεία και την ενίσχυσή της. Αντίθετα, αυτή τη βδομάδα σε μία έξαρση ποινικού λαϊκισμού στοχοποιήθηκε η οικογένεια ως ο θεσμός που έχει καταρρεύσει και ενισχύει τη βία μεταξύ παιδιών και εφήβων. Ενώ η κυβέρνηση έχει ως μεγάλο εθνικό στόχο την αντιμετώπιση του δημογραφικού, οι γονείς «που δεν μαζεύουν τα παιδιά τους» θα βρίσκονται κατηγορούμενοι και παιδιά που επέδειξαν παραβατική συμπεριφορά κρατούμενοι ή/και κοινωνικά αποκλεισμένοι. Πώς αντιμετωπίζεται ακριβώς η βία με τη φυλακή ή με την αποβολή από το σχολικό περιβάλλον; Η οικογένεια και το σχολείο είναι θεσμοί που διαλύονται με τα μέτρα της κυβέρνησης (η κυβέρνηση τον Ιούλιο θεσμοθέτησε την εξαήμερη εργασία και τον Σεπτέμβριο συγχώνευσε πάνω από 1000 σχολεία διαμορφώνοντας τις τάξεις των 30 παιδιών). Στο Εθνικό Σχέδιο δεν περιλήφθηκε το ασφαλιστικό σύστημα, η εργασία (οι συλλογικές συμβάσεις καλύπτουν λιγότερο από το 30% των εργαζομένων) ούτε το παραγωγικό μοντέλο (σύμφωνα με την Greenpeace το 1/3 των αγροκτημάτων της Ελλάδα χάθηκε σε διάστημα 15 χρόνων).
Ο ΙΟΒΕ στα περιεχόμενα της έκθεσής του για το δημογραφικό πρόβλημα στην Ελλάδα (Ιούνιος 2022) περιλαμβάνει τους εξής άξονες: Δημογραφικές μεταβολές, Συνταξιοδοτικό σύστημα, Αγορά Εργασίας, Οικογενειακές πολιτικές και ισότητα φύλων, Υγεία και υγειονομική περίθαλψη, Εκπαίδευση, Μεταναστευτική πολιτική, Οικονομικές και δημοσιονομικές επιδράσεις. Η κυβέρνηση τηλε-φαντάζεται λύσεις (ψηφιακά φροντιστήρια, τηλεϊατρική, τηλεργασία, ψηφιακές δεξιότητες) σπάζοντας περαιτέρω τους κοινωνικούς δεσμούς, τάζει επιδόματα, που δεν θα δίνει με κόφτες που θεσμοθετεί, πετάει έξω από την εικόνα τις γυναίκες και τους μετανάστες, βλέπει τους ηλικιωμένους ως ενεργό εργατικό δυναμικό, και φαντασιώνεται ότι σε μισό αιώνα το δημογραφικό πρόβλημα θα έχει λυθεί. Όμως, ουπς, το μόνο που θα καταφέρει είναι να συρρικνώσει περισσότερο τη χώρα, πολύ πριν το 2070.
Πηγή: www.epohi.gr
Κατηγορίες: Xρονολογική σειρά, Ενημέρωση, Κοινωνικά
Μην παραλείψετε να διαβάσετε:
Αναδημοσιεύουμε παρακάτω το άρθρο του Κώστα Τσουκαλά που αναφέρεται στις διαπραγματεύσεις και στα μηδαμινά…
Αναδημοσιεύουμε παρακάτω την ανακοίνωση του ΣΕΤΑΠ πουα αφορά την καταβολή των αναδρομικών απο τον ΕΦΚΑ.…
Είθισται όταν γίνεται μια απεργία και μάλιστα επιτυχημένη, την επόμενη ή τις επόμενες μέρες…
Με μεγάλη επιτυχία πραγματοποιήθηκε χθες η τετράωρη προειδοποιητική στάση εργασίας στην Αχαΐα, ενάντια στα σχέδια…
Το τελευταίο διάστημα έχουν ενταθεί οι μετακινήσεις συναδέλφων σε όλη την Ελλάδα από και προς…
