Δίνοντας όνομα στα καιρικά φαινόμενα

You are like a hurricane
There’s calm in your eye
And I’m gettin’ blown away
To somewhere safer
Where the feeling stays
I want to love you
But I get so blown away
Neil Young, Like a hurricane

Υπατία, Σοφία, Τηλέμαχος. Τρία ονόματα που ήρθαν να περιγράψουν τις ζωές μας τις τελευταίες μέρες συνοψίζοντας μέσα από μια τελείως άσχετη επιλογή ονόματος τις επιπτώσεις ενός καιρικού φαινομένου στην καθημερινότητά μας.

Μέσα από την ονοματοδοσία τους δεν ήρθαμε απλώς σε επαφή με τα βρεγμένα μας ρούχα, τους πλημμυρισμένους δρόμους και τη δυσκολία μετακίνησης. Στην πραγματικότητα βιώσαμε την κατανάλωση ενός brand, ενός θεαματικού προϊόντος με ενιαία χαρακτηριστικά. Και ακόμα περισσότερο το παράλογο του να καταναλώνεις ένα προϊόν ακόμα και αν δεν το θες και -επιπλέον- ακόμα και αν δεν υπάρχει.

Η ερώτηση που προκύπτει με τρόπο αυτονόητο είναι η εξής: για ποιον ακριβώς λόγο πρέπει να έχει το χιόνι, το κρύο ή η βρόχα όνομα;

Η ονοματοδοσία δυνατών καταιγίδων είναι μια παλιά συνήθεια. Τον 19ο αιώνα οι καταιγίδες έπαιρναν τα ονόματά τους από τον άγιο που γιόρταζε τη συγκεκριμένη ημέρα. Η ονοματοδοσία των καταιγίδων, κυκλώνων και τυφώνων έγινε δημοφιλής το 1941, όταν ο συγγραφέας George R. Stewart ονόμασε μια καταιγίδα με το πρωτότυπο όνομα «Μαρία» στο μυθιστόρημα που εξίσου πρωτότυπα ονόμασε: «Καταιγίδα».

Από το 1953 οι μετεωρολόγοι αποφάσισαν να δίνουν μόνο γυναικεία ονόματα στις καταιγίδες ενώ, μετά από μια 25ετία καταιγιστικών καταγγελιών, αποφάσισαν να συνδέσουν τις φυσικές καταστροφές και με το –μέχρι τότε αδιάβροχο- ανδρικό φύλο.

Ο βασικός λόγος που οι τροπικές θύελλες αποκτούν όνομα είναι πως με τον τρόπο αυτό γίνεται πιο εύκολη η ταυτοποίηση και η παρακολούθησή τους, μια και το φυσικό φαινόμενο μπορεί να έχει μεγάλη διάρκεια.

Με τον τρόπο αυτό ταυτόχρονα γίνεται ευκολότερη η ενημέρωση και η μέριμνα των πολιτών. Την ίδια στιγμή νομίζω πως έχει δημιουργηθεί και μια σημειολογική λειτουργία της ονοματοδοσίας.

Στο μακρινό παρελθόν τα φυσικά φαινόμενα έπαιρναν μορφές και χαρακτήρες θεών, περιέγραφαν προθέσεις και καταδίκες από κάτι που ξεπερνούσε την αντίληψη, γίνονταν κομμάτια χρησμών και ιερατικών αποφάσεων.

Με τον τρόπο αυτό αποκτούσαν κίνητρα και επιθυμίες, συνδέονταν με τον βίο και τα λάθη των ανθρώπων, ζητούσαν ανταλλάγματα και συνδέονταν με μια λογική που μπορούσε να είναι σκληρή, αλλά έδιωχνε μακριά τη ματαιότητα του παραλόγου.

Σήμερα, σε μια εποχή που όλα μοιάζουν εξηγήσιμα, σε μια εποχή που οι χρησμοί του ιερατείου έχουν αντικατασταθεί από το πείραμα και την απόδειξη του επιστήμονα, η ονοματοδοσία μοιάζει με ηχώ μιας αρχαίας ανάμνησης. Με το να δίνεις όνομα στα φαινόμενα ουσιαστικά τους δίνεις πρόσωπο. Τα καθιστάς οικεία και αντιμετωπίσιμα.

Ασχετα με την ένταση και τις επιπτώσεις τους, τα φαινόμενα παύουν να φορούν αυτό που μοιάζει στον άνθρωπο με μια παράλογη καταστροφικότητα, με μια σχεδόν μεταφυσική μανία. Αποκτούν όνομα όμοια με τον χαρακτήρα μιας σειράς καθώς και αντίστοιχη τηλεοπτική κάλυψη. Με τον τρόπο αυτό ξορκίζεται όχι το φαινόμενο αλλά η μυθολογική διάσταση που μπορεί να πάρει. Εξευμενίζεται έτσι όχι η τροπική καταιγίδα αλλά η αφήγησή της.

Στη δική μας, την ελληνική πραγματικότητα, η ονοματοδοσία της κακοκαιρίας (η οποία ξεκίνησε τα τελευταία –αν δεν κάνω λάθος- 3 χρόνια), του κλίματος ψύχους, της μερικής χιονόπτωσης ακούγεται γελοία. Και αυτό γιατί η ονοματοδοσία και η μετάδοση του ονόματος συνομιλεί λιγότερο με τα καιρικά φαινόμενα και περισσότερο με τις αντίστοιχες πρακτικές που εφαρμόζονται στις Ηνωμένες Πολιτείες. Κάτι τέτοιο θα έμοιαζε απλώς με μια περίπτωση μικρομέγαλου μιμητισμού.

Μια χιονόπτωση ή ένα έντονο κύμα ψύχους αντιμετωπίζεται με την ίδια μεθοδολογία που χρησιμοποιήθηκε απέναντι σε κυκλώνες που είχαν ως συνέπεια χιλιάδες θανάτους και απώλειες δισεκατομμυρίων δολαρίων. Και ακριβώς εδώ βρίσκεται το πρόβλημα και η επικινδυνότητα.

Ο μιμητισμός αυτός έχει ως φυσικό επακόλουθο οι ενδεχόμενες συνέπειες των ελληνόφωνων καιρικών φαινομένων να φέρνουν στο μυαλό τις αντίστοιχες συνέπειες των τροπικών καταιγίδων. Να αναγεννούν εικόνες από διαλυμένες πόλεις και ξεριζωμένα σπίτια και να τις καρφιτσώνουν στο συννεφιασμένο ελληνικό ουρανό ως ντόπιο ενδεχόμενο.

Γιατί, όποιες και αν είναι οι προθέσεις των Ελλήνων επιστημόνων, η δημιουργία και η διάδοση του πανικού μέσα από την υπερβολή της ονοματοδοσίας δεν μπορεί να αποτελεί την καλύτερη μέριμνα.

Σημεία των καιρών.

Πηγή: tsalapatis.blogspot.gr

Κατηγορίες: Xρονολογική σειρά, Ενημέρωση, Κοινωνικά