21η Απριλίου του 1967: Η Ελλάδα στο Γύψο

Ξημερώματα της 21ης Απριλίου 1967 ο ταξίαρχος Στυλιανός Παττακός και οι συνταγματάρχες Γεώργιος Παπαδόπουλος και Νικόλαος Μακαρέζος καταλύουν το δημοκρατικό πολίτευμα και επιβάλλουν στρατιωτική δικτατορία.

Η χώρα βρισκόταν ουσιαστικά σε προεκλογική περίοδο με τις εκλογές να έχουν προκηρυχθεί για τις 28 Μαΐου. Στην κυβέρνηση μόλις για 20 μέρες βρισκόταν η ΕΡΕ, με πρωθυπουργό τον Παναγιώτη Κανελλόπουλο. Καθώς οι εκλογές του Μαΐου 1967 πλησιάζουν, η ΚΥΠ προειδοποιεί ότι η Ένωση Κέντρου και ο Γεώργιος Παπανδρέου θα κερδίσουν τις εκλογές.

«Θα αφήναμε τον Ανδρέα να κάνει επανάσταση;» θα πει αργότερα ο Στυλιανός Παττακός ο οποίος προετοίμαζε το πραξικόπημα καιρό. Οι συνταγματάρχες ουσιαστικά περίμεναν την έγκριση του βασιλιά, ο οποίος, όπως αποκαλύπτουν Αμερικανοί διπλωμάτες, περιμένει το «πράσινο φως» από την Ουάσιγκτον προκειμένου να πραγματοποιηθεί το πραξικόπημα. Οι δύο πλευρές τελικώς συμφωνούν αρχικά να μη προχωρήσουν σε καμία κίνηση τουλάχιστον μέχρι το αποτέλεσμα των εκλογών της 28ης Μαΐου.

O Παπαδόπουλος και οι συνταγματάρχες σχεδιάζουν από καιρό την κατάληψη της εξουσίας με ή χωρίς την έγκριση του βασιλιά. Όπως αποκαλύπτει ο πρώην βουλευτής Νίκος Φαρμάκης, ο Παπαδόπουλος του αναθέτει ήδη από τον Ιούνιο του 1966 να επιβλέψει ένα σχέδιο για την κατάληψη της Αθήνας. Την ίδια στιγμή η συμφωνία βασιλιά-Αμερικάνων έχει διαρρεύσει. Η Ένωση Κέντρου αποφεύγει τις συνεχείς αναφορές στον κίνδυνο της δικτατορίας καθώς φοβάται πως μπροστά σε μία τέτοια απειλή οι ψηφοφόροι μπορεί να κινηθούν προς την ΕΡΕ, ωστόσο, δεν εφησυχάζει εντελώς.

Ο Νίκος Οικονομάκος με εντολή του Χαρίλαου Φλωράκη έχει στήσει ένα μηχανισμό συλλογής πληροφοριών, που θα τους προειδοποιούσε για το πραξικόπημα. Ο πληροφοριοδότης ζητά 50.000 δρχ για δώσει στον Οικονομάκο μία σημαντική πληροφορία. Τα ταμεία της ΕΔΑ είναι άδεια καθώς τα χρήματα έχουν επενδυθεί στα γραφεία της οργάνωσης. Η πληροφορία εδόθη κατόπιν εορτής και απεδείχθη ιστορική. Σε μυστική σύσκεψη οι συνταγματάρχες παίρνουν την απόφαση. Ο κύβος ερρίφθη. Θα προχωρούσαν σε πραξικόπημα.

Μία εβδομάδα πριν το πραξικόπημα ο Παττακός επισκέπτεται τον αρχηγό του Γενικού Επιτελείου Ενόπλων Δυνάμεων, Γρηγόρη Σπαντιδάκη, τονίζοντάς του ότι ο Ανδρέας Παπανδρέου στις 22 του μηνός ξεκινά την προεκλογική του εκστρατεία. «Θα αφήσουμε να γίνουν εκλογές και να παραλάβει ο Ανδρέας;» ρώτησε ο Στυλιανός Παττακός για να λάβει την απάντηση «μετά τις εκλογές βλέπουμε».

Τρεις μέρες μετά ακολούθησε η συνάντηση των συνωμοτών και αποφάσισαν ότι αν σε λίγες ημέρες δεν αποφασίσουν οι στρατηγοί να επέμβουν θα το κάνουν οι ίδιοι. Την ίδια ώρα οι στρατηγοί τους πιέζουν να περιμένουν μέχρι να πάρουν το «πράσινο φως» από το παλάτι. Ο Παττακός όμως ήταν αποφασισμένος να προχωρήσει.

Tα πρώτα τανκς θα εμφανιστούν στους δρόμους στις 2 τα ξημερώματα, για να καταλάβουν όλα τα στρατηγικά σημεία της πρωτεύουσας (Βουλή, Υπουργεία, ΕΙΡ, ΟΤΕ, Ανάκτορα). Την ίδια ώρα, ο συνταγματάρχης Ιωάννης Λαδάς εξαπέλυε δυνάμεις υπό τις εντολές του για να συλλάβουν το σύνολο της πολιτικής και στρατιωτικής ηγεσίας. Οι πραξικοπηματίες έβαλαν σε εφαρμογή το σχέδιο «Προμηθεύς», για την αντιμετώπιση του κομμουνιστικού κινδύνου, με αποτέλεσμα να κινηθούν όλες οι στρατιωτικές μονάδες της Αττικής.

Ο διοικητής της Σχολής Ευελπίδων, Δημήτρης Ιωαννίδης, κινητοποίησε το τάγμα της σχολής και την ΕΣΑ, ενώ ο Σπαντιδάκης συνελήφθη και αντικαταστάθηκε από τον Οδυσσέα Αγγέλη. Παρά τις προσπάθειες του υπουργού Δημόσιας Τάξης, Γεώργιου Ράλλη, να κινητοποιήσει στρατεύματα στη Βόρεια Ελλάδα. Δεν πρόλαβε, όμως, καθώς το σχέδιο «Προμηθεύς» είχε ήδη τεθεί σε εφαρμογή.

Στις 3:30 τα ξημερώματα της 21ης Απριλίου το στρατιωτικό κίνημα είχε επικρατήσει χωρίς καμία δυσκολία. Το ραδιόφωνο άρχιζε να παίζει τα πρώτα εμβατήρια ενώ κατά τη διάρκεια τις ημέρας με συντακτική πράξη ματαιώθηκαν οι εκλογές της 28ης Μαΐου και ανεστάλησαν οι διατάξεις του Συντάγματος. Η ηγεσία των πραξικοπηματιών επισκέφτηκε τα Ανάκτορα και ζήτησε από το Βασιλιά Κωνσταντίνο να ορκίσει την κυβέρνηση τους.

Αργά το απόγευμα, ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, Κωνσταντίνος Κόλλιας, ορκίστηκε πρωθυπουργός της κυβέρνησης των συνταγματαρχών. Την ίδια μέρα ξεκινούν οι συλλήψεις αλλά και δολοφονίες πολιτών στην συντριπτική τους πλειονότητα αριστερών πεποιθήσεων. «Η Ελλάδα μπαίνει «στο γύψο» του Γεώργιου Παπαδόπουλου…. Μία επταετία θα περάσει μέχρι «να κάνει ξαστεριά».

Δείτε τη σειρά ντοκιμαντέρ του Ρεπορτάζ Χωρίς Σύνορα «Η Άγνωστη Αντίσταση κατά της Δικτατορίας»:

Η Αγνωστη Αντίσταση κατά της Δικτατορίας: Η Συνωμoσία των Συνταγματαρχών

Η Αγνωστη Αντίσταση κατά της Δικτατορίας: Η Ελλάδα στο Γύψο

Η Αγνωστη Αντίσταση κατά της Δικτατορίας: Ελλάς Ελλήνων Χριστιανών

Η Αγνωστη Αντίσταση κατά της Δικτατορίας: Η Κατάρρευση

Πηγή: www.tvxs.gr

Κατηγορίες: Xρονολογική σειρά, Ενημέρωση, Κοινωνικά